هارد دیسک

چرا برخی از هارد دیسک ها به ناگهان صدمه می بینند

در حقیقت هارددیسک ها از یک یا چند صفحه گرد که بر روی آنها شیارهای مغناطیسی وجود دارد و اطلاعات را حمل می نمایند، تشکیل شده اند. این اطلاعات ذخیره شده بر روی صفحه ها، توسط هدهای خواندنی/نوشتنی قابل خواندن هستند. این هدها در فاصله بسیار نزدیک سطح صفحه های چرخان، برروی بالشتکی از هوا که به دلیل سرعت زیاد دوران صفحه ها ایجاد می شود، شناور هستند.

خود هدها برروی صفحه دیسک قابلیت حرکت دارند و با حرکتی نیم دایره ای که توسط آرمیچر (موتور الکتریکی هارددیسک) ایجاد می شود و همچنین دوران خود صفحه، می تواند به تمامی نقاط صفحات دسترسی داشته باشد. معماری دقیق و ساخت بسیار ظریف این قطعه باعث شده است که صفحه ها بتوانند سرعتی معادل 5400 یا 7200 و حتی 10000 دور در دقیقه داشته باشند و تمامی این روند و کارکرد، برای خواندن و نوشتن اطلاعات، بدون اختلال ادامه داشته باشد.

ولی هارد دیسک ها سرانجام و به دلایلی از کار می افتند، چونکه وسایلی مکانیکی هستند و سرانجام فرسوده خواهند شد. ولی شایع ترین دلیل برای از کار افتادن یک هارددیسک قبل از سرآمدن عمر طبیعیش، آسیب های فیزیکی می باشد، مثل ضربه خوردن و تکان خوردن در زمانی که فعالیتی انجام می دهد.

منظور از فعال بودن، زمانی است که هدها در حال خواندن یا نوشتن اطلاعات هستند. این لحظه زمانی است که هد به صفحه بسیار نزدیک است و ایجاد تکان یا ضربه باعث تماس با صفحه می گردد و از اینجا تمامی مشکلات آغاز می شود.

به این مشکل Head Crash می گویند که به واسطه برخورد نوک هد با سطح بسیار حساس صفحه چرخان حاوی شیارهای مغناطیسی دربرگیرنده اطلاعات، ایجاد می گردد. این برخورد هم هد خواندنی را آسیب می زند و هم سطح صفحه را، ولی خوشبتانه درایوهای امروزی بسیار مقاوم تر از انواع قدیمی هستند و به خوبی در برابر تکان و ضربه محافظت شده اند. ضمن اینکه در هاردهای مدرن امروزی، در زمان کاهش سرعت و توقف هارد هدها به قسمتی که امن می باشد حرکت می کنند و از روی صفحات دور می شوند.

بنابراین یک هارد خاموش، حتی در صورت تکان شدید نیز، به سختی دچار مشکل می شود، اما بهتر است از جابجایی کامپیوتر خود در هنگام روشن بودن هارد به شدت اجتناب کنید.

در عین حال میزان حفاظت هارد سیستم های لپ تاپ بسیار بیشتر از هاردهای 3.5 اینچیکامپیوترهای رومیزی می باشد؛ اما آنها نیز کاملاً ایمن نیستند.

در عین حال موتور الکتریکی که وظیفه چرخاندن صفحات را برعهده دارد، دلیل دیگر از کار افتادن هاردها می باشد. این دلیل بیشتر بعد از یک دوره طولانی استفاده ممتد از هارد رخ می دهد. اصولاً به وجود آمدن نقص در موتور محرک و یا خرابی اهرم های نگهدارنده، باعث کاهش کارایی و همچنین رخ دادن ایرادهایی در عمل خواندن و یا نوشتن که به دلیل کاهش سرعت صفحه ها و یا نبودن در سرعت ایده آلی که برای عمل خواندن یا نوشتن لازم است، می گردد.

همچنین هارد درایوها، دارای فیلترهای ورودی هوا هستند، زیرا برای شناور بودن هدها برروی صفحات، نیازمند فشار هوای معینی می باشند و ایجاد کوچکترین نقصی در این فیلترها، سبب بروز Head Crash و از دست دادن اطلاعات عمده ای در هارد درایو و همچنین خرابی خود دیسک می شود.

از سوی دیگر در رابطه با مشکلات مربوط به هارد دیسک، بدسکتور به قسمتی از صفحات درون هارد گفته می شود که دچار مشکل شده اند و نمی توان برروی آنها اطلاعات را نوشت که بروز بدسکتور، می تواند به سبب چندین عامل ایجاد گردد(ازجمله شوک ناگهانی در اثر تکان و یا در اثر نوسان ولتاژ برق)، ولی تمامی این مسائل باعث می شود که سیستم عامل شما، از نوشتن اطلاعات بر روی هارددیسک ناتوان باشد. البته سیستم عامل های جدید به گونه ای طراحی شده اند که اگر هارددیسک شما توسط آنها فرمت شود، بدسکتورهای آن توسط سیستم عامل کنار گذاشته می شود و از آنها استفاده نمی شود.

حتی هاردهای جدید دارای فضای کمکی و جانشینی هستند که در صورت ایجاد بدسکتور، جایگزین مناطق از دست رفته می شوند که همین موضوع باعث کاهش میزان خطای به وجود آمده قبل از استفاده از هارد دیسک در هنگام تولید می گردد.

لازم به ذکر است، زمانی که سکتورهای قابل استفاده خسارت می بینند، بدسکتورها به وجود می آیند و تمامی اطلاعات موجود برروی این سکتورها، در معرض خطر قرار می گیرند. متاسفانه سیستم عامل نمی تواند تدبیری برای خنثی کردن خرابی اطلاعات در دستور کار خود قرار دهد و برای جبران این بی ثباتی در سیستم عامل، نیاز به مدیریت نیروی انسانی می باشد.

یکی دیگر از دلایل ایجاد بدسکتور بر روی هارددیسک ها، خطاهای نرم افزاری یا خطاهای بسیار ناچیزی است که در زمان خواندن و نوشتن و نشاندن اطلاعات بر روی صفحات، توسط هدها ایجاد می گردد. به این نوع بدسکتور، در اصطلاح Soft Bad Sector می گویند که با دوباره نویسی سکتورها، رفع می شود.

یکی از خواص بدسکتورها، گرایش و تمایل آنها به زیادشدن می باشد و همین موضوع به مرور هارددیسک کامپیوتر شما را دچار مشکل می کند تا جایی که ناگهان و بدون مقدمه از کار می افتد. به عبارتی به دلیل سطح بسیار حساس صفحات در هارددیسک، با ایجاد Hard Bad Sector به مانند شیار و ترک روی شیشه که دائماً در حال پیشروی است، بدسکتورها نیز سایر مناطق صفحه را فرا می گیرند و یکی از دلایل دیگر این مسئله، ایجاد اختلال در کارکرد هدها می باشد که به افزایش این بدسکتورها کمک می کند. ضمن اینکه موثرترین راه برای جبران و جلوگیری از خسارت بیشتر، فرمت درایو پس از پشتیبان گرفتن از اطلاعات می باشد. زیرا پس از فرمت، هارد درایو، از سکتورهای جایگزین و جانشین استفاده می کند.

در حقیقیت اگر بدسکتورها فضای زیادی از هارددیسک را فرا گرفته باشند، تنها راه باقیمانده این است که بقیه سکتورهای خراب را از سیستم نوشتن و خواندن اطلاعات حذف کرد. اگر به خرابی سکتورهای هارد خود واقف شدید، باید هرچه سریعتر در رفع آنها اقدام نمایید و در ابتدا ایرادهای نرم افزاری به وجود آمده را برطرف نمایید و سپس به خود سکتورها بپردازید که اگر بدسکتورهای سخت افزاری را به حال خود رها کنید، تقریباً بعد از مدتی باید از خیر هارددیسک خود بگذرید.

بعضی از نشانه های رایج و بارز دال بر وجود بدسکتور، شامل این موارد می باشد:1- از کار افتادن و توقف های مکرر ولی نامنظم، مخصوصاً زمانی که سیستم در حال بوت شدن است وویندوز بارگذاری می گردد.
2- پیغام های خطایی که بصورت مکرر در هنگام انجام برخی از اعمال پایه ای ویندوز مانند کپی کردن یا جابجا کردن فایل ها نمایش داده می شوند.
3- اسامی فایل ها و فولدرها که تغییر کرده اند، یا به صورت کدهای نامفهوم در آمده اند.
4- ناپدید شدن فایل ها و فولدرها و حتی گاهی ناپدید شدن برخی از درایوهای موجود برروی هارد.
5- مکث و توقف بسیار طولانی برای باز کردن و دسترسی به یک فولدر یا فایل.
6- بی صدا و ساکت بودن هارد، پس از اینکه دستور بازشدن فولدر یا فایلی را صادر گردید.
7- خروجی های آشفته و درهم ریخته پس از بازکردن یک فایل یا چاپ کردن آن توسط پرینتر.
8- صداهایی که به صورت معمول جزء صداهای هارد محسوب نمی شوند. مانند صدای ساییدگی و یا صدای کلیک. در حقیقت صدای ناهنجار و غیرعادی، می تواند بارزترین و آشکارترین دلیل و نشانه برای بررسی و رسیدگی به هارددیسک شما باشد. بنابراین اگر شما سابق بر این، حتی نیم نگاهی به هارد خود نداشتید و توجه زیادی بدان نمی کردید، می بایست با شنیدن صدایی که بلندتر از حد معمول بوده و یا صدای شبیه به کلیک یا ساییدگی، به سرعت از اطلاعات خود پشتیبانی تهیه نمایید و حتی آماده تعویض هارددیسک خود، قبل از اینکه کاملاً از کار بیفتد، شوید.